Thomas Wollnick, Torsken och döden, Torsken och hans vänner, Kornet som ble til mel

 

Trzy książeczki norweskiego ilustratora i pisarza stanowią mały przegląd jego twórczości. Gdybym miała wymienić najbardziej charakterystyczne cechy twórczości Thomasa Wollnicka to byłyby to „skłonności filozoficzne” i stosowanie graficznych środków wyrazu w ilustracji. 

Interesujące jest to, że Torsken och hans vänner (Dorsz i jego przyjaciele) i Torsken och döden (Dorsz i śmierć), ukazały się w języku szwedzkim, i że tłumaczenia z norweskiego na szwedzki dokonał Henning Mankell. Tak, właśnie ten Mankell, czyli znany szwedzki autor kryminałów, ale i autor książek dla dzieci i młodzieży.

Dwie książeczki o dorszu, który w Norwegii jest zwierzątkiem tak popularnym jak w Polsce krowa lub pies, mają charakter filozoficzny. Dotyczy to szczególnie Torsken och döden, gdzie autor podejmuje, jak łatwo się domyśleć z tytułu, temat śmierci.  Dorszowe książeczki są skierowane do małych czytelników (4-6 lat) jednak Wollnick w udany sposób opowiada o tak trudnym i poważnym temacie jak śmierć.  Oto dorsz spotyka się ze swoimi przyjaciółmi, rybami i rozmawia o śmierci. Mówi, że pewnego dnia wszyscy umrą. Ryby przyjmują to spokojnie. Następnego dnia wszyscy wybierają się do teatru, aby obejrzeć przedstawienie. Na scenie jest wystawiany Hamlet, sztuka o śmierci, o tym, że „umarł król i niech żyje król”. Rybka Luna stwierdza po obejrzeniu sztuki, że „kiedyś my też będziemy historią”. Brzmi ponuro? Nie do końca, bo choć nie ma tu perspektywy zaświatów i autor wyznaje realistyczne/ateistyczne poglądy, to dominuje stoicki obraz świata. Ton rozmów rybich przyjaciół jest lekki, a wszystko kończy się zdaniem, że „Men till dess får vi försöka leva allt vad vi någansin kan!” (Póki co, możemy próbować żyć najpełniej, jak się da).

Optymizm i lekkość nadają książeczce również ilustracje. Wollnick operuje uproszczonym rysunkiem o mocno graficznym wyrazie. Stosuje nasycone, żywe kolory, barwy podstawowe, głównie kolory niebieski, czerwony i czarny. Rysunki są zabawne i mają dużą szansę spodobać się dzieciom.

 

W drugiej książeczce autor podejmuje temat mnie poważny, ale nie mniej ważny.  Torsken och hans vänner opowiada o przyjaźni. Dorsz i wiele innych zwierząt spotykają się ze sobą i zaprzyjaźniają. Na przykład kangur spotyka się z wielorybem na kartach książeczki obrazkowej, wieloryb zaprzyjaźnia się z lwem w cyrku, lew ze świnką podczas kąpieli itd. Jak widać jest to łańcuszek przyjaźni i zależności. Zakończenie książeczki brzmi uniwersalnie i jest przeznaczone zarówno dla małego, jak i dorosłego czytelnika.
„Men det tänker inte vänner på. Hur man ser ut”. (Nawet, jeśli są całkiem różni. Ale przyjaciel nie zastanawia się nad wyglądem swojego przyjaciela”).

Trzecia książeczka Kornet som ble til mel (Ziarno, które zostało mąką) jest publikacją o wymowie ekologicznej. Jej celem jest uświadomienie dzieciom skąd się bierze chleb. Niby nic wielkiego, ale rzecz można przedstawić ciekawie, albo nudnie. Wollnick odrobił zadanie celująco. Książeczka nie tylko odpowiada na pytanie, w jaki sposób ziarno zamienia się w chleb, ale przedstawia cały cykl biologiczny na przestrzeni czterech pór roku. Narratorem jest dżdżownica, która zaraz ma być zjedzona przez ptaka, ale zanim to nastąpi opowie mu wiele tajemnic na temat uprawy ziemi. Mali czytelnicy dowiedzą się z tej książeczki naprawdę sporo. Na końcu Kornet som ble til mel znajdują się słowa i nuty piosenki , którą rolnik śpiewa śpiącemu w ziemi ziarnu oraz dwa przepisy na chleb z mąki orkiszowej i bułeczki z warzywami. Jest tu również małe zadanie rysunkowe dla czytelników.

Uważam, że taki sposób wprowadzania dzieci w tematy ekologiczne jest ciekawy i potrzebny. Czasem warto sobie uświadomić, że literatura powinna dostarczać małym czytelnikom nie tylko zabawy, ale również wiedzy. W książce Wollnicka te dwie rzeczy się zresztą nie wykluczają, bo uczenie  daje  tu sporo radości.

Jeg omtaler tre bøker til Thomas Wollnick: Torsken och hans vänner, Torsken och döden, og Kornet som ble til mel. Et grafisk utrykk  og bruk av grunnfarger er blant Wollnicks kjennetrekk. Illustrasjoner er fargerike og morsomme. Både bildene og teksten er interessante.  Torsken och döden handler om død og liv. Torsken och hans vänner forteller om vennskap. Dette er viktige og seriøse temaene som forfatteren beretter i korte historier som passer for små barn. Kornet som ble til mel er en engasjerende fortelling om kornets vei fra jord til brød. Små leserne får vite om økoligisk jorbruk og endringer i vegetasjonen.

Thomas Wollnick, Torsken och hans vänner, Till svenska av Henning Mankell, Norstedts, 1996

Język szwedzki

Thomas Wollnick, Torsken och döden, Till svenska av Henning Mankell, Norstedts, 1996

Język szwedzki

Thomas Wollnick, Kornet som ble til mel, Allgrønn Forlag, 2009

Język norweski (bokmål)