niedziela, 19 lutego 2017

Trolle i misie skończyły dwa lata. Hurra!/Trolle i misie fyller 2 år. Hurra!



„Trolle i misie” skończyły dwa lata! Hurra! Ta okazja wywołała u mnie nastrój radosnej refleksji i skłoniła do napisania paru słów.
Po pierwsze chciałam podziękować wszystkim Czytelnikom za odwiedzanie mojego bloga. Jest dla mnie wielką radością, że „Trolle i misie” są czytane zarówno w Polsce, jak i Norwegii. Prawdę mówiąc docierają również w inne części świata, niesamowite, prawda?
Po drugie chciałam podziękować wybitnej ilustratorce Małgosi Piotrowskiej, za cudowne rysunki, które sprawiają, że blog zyskuje niepowtarzalny charakter.  Dziękuję jej również za wsparcie i słowa zachęty, które znaczą dla mnie naprawdę wiele.
Po trzecie, pragnę podziękować samej sobie za wytrwałość, a może nawet upór w tworzeniu bloga, który pozostaje przedsięwzięciem całkowicie niedochodowym, ale za to wielce przyjemnym i całkowicie niezależnym.
Na koniec obiecuję, że jeśli przeciwne wiatry nie będą zbyt silne, to nadal będę pisać o skandynawskiej literaturze dla dzieci. Wiecie, jak jest z miłością, ciężko się Uwolnić, nawet, jeśli rozsądek mówi co innego.

A oto rozwiązanie urodzinowego konkursu.
1. Kto jest autorem Pamiętników Tatusia Muminka?
Odpowiedź: Tove Jansson
2. Kto jest autorem ilustracji do cyklu książek o Lisie i Prosiaczku (Reven og Grisungen)?

Odpowiedź: Per Dybvig
3. Jak nazywa się ilustratorka współpracująca z blogiem „Trolle i misie”?

Odpowiedź: Małgorzata Piotrowska
4. O czym opowiada książka Stiana Hole
Annas himmel?
Odpowiedź: O podróży ojca z córką na pogrzeb mamy/żony. O śmierci.
5. Jaka książka była recenzowana jako pierwsza na
blogu „Trolle i misie”? Odpowiedź: Fugl Lisy Aisato

Zwyciężczynią jest Olga Kromuszczyńska. Gratuluję!



„Trolle i misie” fyller 2 år. Hurra!
Det gjør meg glad over hvor mange som tok seg tid til å lese  „Trolle i misie”. Jeg har mange lesere både i Norge og Polen. Hvis jeg skal være ærlig, har jeg leserne i alle kanten av verden. Takk, at deres følger bloggen min.
Jeg vil også takke Małgorzata Piotrowska for innsatsen.  Hennes vakre og morsomme  illustrasjoner har gjort at bloggen ser ut som en fin barnebok.
Til slutt vil jeg takke seg selv for utholdenhet og stahet som hjelper meg  å fortsette med bloggen.
Løsningkonkurransen:
1. Hvem skrev  boka Muminpappans memoarer?
Svaret er: Tove Jansson
2. Hvem illustrerte bøker om Reven og Grisungen?
Svaret er: Per Dybvig
3. Hva heter en illustratør som har samarbeidet meg bloggen „Trolle i Misie”?
Svaret er: Małgorzata Piotrowska
4. Hva handler boka Annas himmel av Stian Hole om?
Svaret er: Om døden.
5. Hvilken bok ble omtalt som nr 1 på bloggen?
Svaret er: Fugl av Lisa Aisato

Vinneren er Olga Kromuszczyńska fra Polen. Gratulerer!




piątek, 10 lutego 2017

Norwescy bibliotekarze polecają książki dla przedszkolaków. Relacja/ Hvilke barnebøker anbefaler norske bibliotekarer?


9 lutego 2017 odbyło się interesujące spotkanie w jednym z oddziałów Deichmanske bibliotek w Oslo. Tu warto wyjaśnić, dla czytelników spoza Norwegii, że biblioteka ta jest najstarszą i największą w Oslo. Została założona w roku 1785 i posiada obecnie 16 oddziałów na terenie miasta.
Na spotkaniu przedstawiono aż 28 książek/Det ble omtalt 28 bøker. Foto: Marta Tomczyk-Maryon

Na spotkanie przyciągnęły mnie trzy rzeczy: temat, idea i miejsce.  Wydarzenie było poświęcone książkom dla dzieci w wieku przedszkolnym, a więc między 2 a 5 lat. Zostało przygotowane przez bibliotekarzy z oddziałów książek dziecięcych z różnych filii biblioteki (m.in. Lamberseter i Holmlia) dla osób pracujących z dziećmi, a więc głównie dla nauczycieli przedszkolnych.  Organizatorzy nie ograniczali jednak zaproszeń do tej grupy zawodowej i dlatego każdy, kto miał ochotę mógł wziąć udział w tym wydarzeniu. Podczas spotkania pięć bibliotekarek, wspierając się prezentacją pokazującą ilustracje i okładki, opowiadało o książkach dla najmłodszych. W ciągu dwóch godzin przedstawiono 28 książek. Wyliczając średnią czasu na jedną książkę, wynosiła ona około 4 minuty. Co za tym idzie nie były to wnikliwie recenzje i interpretacje. Jednak nie o to tu chodziło. Uczestniczy w krótkim czasie zapoznali się z dużą ilością książek, które zostały omówione na tyle dokładnie, aby sami mogli zdecydować czy chcą je wykorzystać w swojej pracy z dziećmi w przedszkolu. Taki był cel spotkania, i został on został osiągnięty.
Dodatkowo każdy z uczestników otrzymał wydruk z okładkami i tytułami wszystkich omawianych pozycji.

Jakie książki polecali norwescy bibliotekarze?/ Hvilke bøker anbefalte de norske bibliotekarene? Foto: Marta Tomczyk-Maryon
Jakie książki polecali norwescy bibliotekarze?  Przede wszystkim norweskie i zróżnicowane tematycznie. 99% stanowiły książki autorów z Norwegii. Wśród tytułów zagranicznych przewinęły się jedynie publikacje szwedzkie oraz Kanadyjki Carson Ellis i Japonki Kazuro Kohary. Problematyka książek jest bardzo zróżnicowana: od historyjek o codziennym życiu przedszkolaka, poprzez opowiastki humorystyczne (zdecydowanie najwięcej) aż po książki poruszające poważne problemy, jak zderzenie z obcą kulturą lub przemoc w rodzinie. Kilka tytułów już znam (np. Hun som kalles søster Kai Dahle Nyhus i Blekkspruten Gro Gahle i Sveina Nyhusa) na inne zrobiłam sobie duży apetyt (Tre biler og en død katt Gry Moursund).
Jestem entuzjastką wszelkich pomysłów wspierających czytelnictwo i rozwój dzieci, dlatego cieszę się, że jak poinformowała mnie jedna z bibliotekarek: „Projekt ten ma charakter cykliczny i odbywa się, co roku. Dodatkowo w tym roku, po raz pierwszy spotkania są organizowane w  kilku oddziałach biblioteki”.
Warto również wspomnieć o miejscu, gdzie miała miejsce prezentacja książek. Był to odział Deichmanske bibliotek w dzielnicy Tøyen. W tamtym roku biblioteka przeszła gruntowny remont/lifting, stając się w mojej opinii z najładniejszych i najbardziej przyjaznych dzieciom bibliotek w Oslo. Dwupoziomowe wnętrze biblioteki, w której króluje drewno, miękkie fotele i nastrojowe lampy, zachęca do spędzania miłych chwil z książką w ręku.




Biblioteka przyjazna nie tylko dzieciom / Deichmanske bibliotek, Tøyen - Kos de med en bok? Foto: Marta Tomczyk-Maryon

Hvilke barnebøker anbefaler norske bibliotekarer?

9 februar 2017 inviterte Deichmanske bibliotek til billedbokpresentasjon for barnehageansatte og andre som jobber med barn i barnehagealder. Presentasjonen ble arrangert av Tøyen bibliotek som er et av byens mest koselige steder for både store og små lesere, etter min mening. I løpet av to timer omtalte bibliotekarer 28 bøker som retter mot de yngste leserne. De viste også bilder og bokomslag. Hvilke bøker anbefalte de norske bibliotekarene?
For det meste var de norske bøkene. Blant utenlandske forfattere opptrådde kanadiske Carson Ellis og  japanske Kazuro Kohara. De norske bøkene er ulike: de handler om barnehagens dagligliv (f. eks. Pauline Ouds bøker), og noen alvorlige problemer slik som vold i familien (f. eks. Gro Dahle og Svein Nyhus Blekkspruten). Det finnes også mye humor i moderne norsk barnelitteratur som beviser blant annet bøker av Anne Fiske og Bjørn T. Bøe.
Det var en nyttig arrangement med mange gode tips som kunne hjelpe barnehageansatte og andre som jobber med barn å finne riktige bøker for små lesere.




poniedziałek, 6 lutego 2017

Xueting Yang, Gjemsel




Xueting Yang  (ur. 1988) to chińska ilustratorka, która od roku 2011 mieszka w Norwegii. Jej pierwsza książka, a dokładniej komiks Et annet sted  (Inne miejsce) został nagrodzony w 2014 roku srebrnym medalem w konkursie na Najpiękniejszą książkę roku przyznawaną przez stowarzyszenie norweskich rysowników i grafików Grafill. Książka otrzymała również dwie inne nagrody, w tym jedną w Polsce, przyznaną przez Międzynarodowy Festiwal Kultury Komiksowej w Polsce (Ligatura).  W tej debiutanckiej książce autorka przedstawiła doświadczenia związane z przeniesieniem się do Norwegii i zderzeniem z odmienną kulturą. Powstająca na styku dwóch kultur twórczość Xueting Yang  przynosi oryginalne efekty. Wygląda na to, że  mimo młodego wieku autorka wypracowała już własny, rozpoznawalny styl.
Gjemsel (Zabawa w chowanego) odzwierciedla wielokulturowe wpływy.  Książka zaczyna się od tytułowej zabawy. Mała dziewczynka, która jest narratorem tej opowieści,  bawi się z mamą.  Jednak gdziekolwiek się schowa, mama zawsze potrafi ją znaleźć.  Potem, zgodnie z zasadami, następuje zmiana: mama się chowa a córeczka jej szuka. Ale choć przeszukuje wszystkie kąty, nie potrafi jej odnaleźć.

„Gjemmer mamma seg her, blant de tørre blomstene?
I den grå asken?
Nei, det er ikke sant.
Hun er varm og myk”.
(Czy mama schowała się między suchymi kwiatami?
W szarym popiele?
Nie, to nie tak.
Ona jest ciepła i miękka).

Ten fragment wnosi symboliczny wymiar i uruchamia inne skojarzenia niż dziecięca zabawa. Opowieść nabiera „rumieńców” i głębszych znaczeń. Dziewczynka szuka mamy i ostatecznie w finale tej opowieści  jej nie znajduje.  Pierwsza interpretacja, jaka się nasuwa , to opowieść o  śmierci matki i przeżyciach dziecka po tym tragicznym doświadczeniu. Jednak książka zarówno w warstwie tekstowej, jak i obrazowej wyraźnie poszerza to znaczenie. Autorka daje czytelnikowi sygnały, aby czytać znacznie szerzej. Świadczą o tym, takie zdania jak:

„Mamma jeg har lett i årevis” (Mamo, szukam cię od lat).
Albo:

„Kanskje jeg mistet mamma,
slik jeg mistet melketennene
Og bjørnen jeg var så glad i,
Og den fineste steinen”.
(Może straciłam mamę
Tak jak straciłam mleczne zęby,
I misia, którego kochałam
I najładniejszy kamyk)

Zastanawiają również obrazki, znajdujące się na ostatniej stronie: portrety mamy w różnym wieku. Mama jako panna młoda, jako młoda kobieta, mama z córeczką na rękach i jako staruszka.
Także inne rysunki nadają książce symboliczny i poetycki wymiar. Są one wykonane techniką czarno-białego  rysunku, łączonego w niektórych miejscach z akwarelą. Oszczędne w kolorach i wystudiowane, inspirowane sztuką chińską i surrealizmem.

W całości otrzymujemy więc piękną, poetycką książkę, którą można czytać na różne sposoby. Jako opowieść o śmierci lub opowieść o naturalnym, wynikającym z rozwoju kobiety (i mężczyzny) odejściu od matki. Trzecia możliwość to czytanie psychoanalityczne, w którym matka reprezentuje pewną część kobiecej psychiki – bezpieczną i trochę naiwną, którą każda kobieta musi zostawić na drodze swojego rozwoju. (Kto przeczytał książkę Clarissy Pinkoli Estés Biegnąca z wilkami wie o czym mówię). Czwarta możliwość to gra ze wspomnieniami o matce.
I po tym wszystkim, co napisałam, rodzi się pytanie: czy jest to książka dla dzieci? Odpowiedź będzie pokrętna: I tak i nie. Bo choć jest to publikacja z podwójnym adresatem, to uważam, że zdecydowanie bardziej nadaje się dla dorosłych czytelników. A jednak nie uważam tego za wadę. Cieszę się, że powstają  takie książki, że wydawnictwa (w Norwegii) mają odwagę je publikować, i że czytelnicy dostają inspirujące dzieła.

En liten jente leker gjemsel med moren sin, og blir funnet med én gang. Men når det er mammaens tur til å gjemme seg, blir hun borte. Jenta leter etter henne overlalt. Hvor er mamma? I huset? I himmelen?  Hva handler egentlig  Gjemsel  om? Det finnes mange ord som tyder på at leken er ikke bare leken.
„Mamma, jeg har lett i årevis” sa liten jenta.

„Kanskje jeg mistet mamma,
slik jeg mistet melketennene
Og bjørnen jeg var så glad i,
Og den fineste steinen”.

Xueting Yang som står bak både illustrasjonene og teksten har sagt:

„Jeg sa aldri „Jeg elsker deg” til mamma, og hun sa aldri dette til meg heller. Det var ikke noe vi sa til hverandre hver dag før hun gikk på jobb. Vi var alltid tilbakeholdne med å uttrykke sterke følelser direkte. De tre ordene fantes ikke en gang opprinnelig i språket vårt, kinesisk. Likevel minnes jeg i detalj så mye av hennes kjærlighet – fra hennes stemme, hennes måte å si ting på, hennes blikk, hender, venting og moderlig masing, og fra stillheten som kunne være i rommet omkring henne. Derfor har jeg laget denne boka”.
Forfatteren har også forklart  på hvilken måte hadde hun jobbet med boken:„Å skrive er en vanskeligere oppgave for meg sammenlignet med tegning. For å finne frem til teksten i denne boka måtte jeg bruke mange måneder på å skrive ned alle mulige setninger om mamma, deretter en måned for å komponere det til en historie. Den metoden lærte jeg fra læreren min Gro Dale. Hun er den viktigste støttespilleren jeg har hatt profesjonelt”.
„Boka vekker mange assosiasjoner. Man kunne lese Gjemsel som boka om døden og et spill med erindringen. Men det er også fortelling om mor-datter-forholdt.  Vi kan finne noen meninger om  „oppveksten prosessen”, slik som:  med å finne sin egen person og identitet må datter bevege seg bort fra mor og utvikle andre relasjoner”.
https://www.forlagsliv.no/barnogunge/2016/06/15/gjemsel/
Med sin doble adresse har boka mye å gi begge partner. Men den passer bedre for voksne lesere enn barn, etter min mening. Kinesiske Xueting Yang har skapet vakre og stemningsfulle illustrasjoner. Hun bruker svart-hvitt-tegninger og litt akvarellmaling. Hennes stil minner om både de surrealistiske og kinesiske maleriene. Xueting Yang er en talentfull kunstner som leter etter sitt eget uttrykk. Av den grunn ser jeg frem til hennes neste bøker.


Xueting Yang, Gjemsel, Cappelen Damm, 2016
Język/språk: norweski (bokmål)
Grupa wiekowa/Alder: 5-10