Gudny Ingebjørg Hagen, Małgorzata Piotrowska (ill.), Fest og feiring

Fest og feiring (Święta i celebrowanie) to jeden z najciekawszych norweskich projektów wydawniczych ostatniego roku. Został znakomicie przyjęty przez krytyków i uhonorowany prestiżową nagrodą literacką Brageprisen w kategorii literatura faktu dla dzieci i młodzieży. Na projekt składa się pięć książek skierowanych do dzieci w wieku przedszkolnym, które opowiadają o najważniejszych świętach w głównych religiach. Są to: God divali! (Wesołego divali!), God hanukka! (Wesołego hanukka!), God id! (Wesołego id!), God jul! (Wesołych świąt Bożego Narodzenia!), God vesak! (Wesołego vesak!). Mały czytelnik ma okazję trochę zaznajomić się z hinduizmem, judaizmem, islamem, chrześcijaństwem i buddyzmem.  W wielokulturowej i wieloreligijnej Norwegii istnieje zapotrzebowanie na takie książki. W norweskich przedszkolach i szkołach spotykają się chrześcijanie, muzułmanie i hinduiści. Można by podejrzewać, że jeśli książka powstaje w odpowiedzi na zapotrzebowanie, to będzie tyleż pożyteczna, co… nudna. Jednak w tym przypadku jest inaczej. Fest og feiring są edukacyjne i ciekawe. Ideą, która łączy wszystkie książki, poza tematem rzecz jasna, jest pomysł wspólnego podwórka, przy którym mieszkają bohaterowie wszystkich książek. Wspólna ulica ma dodatkowo wymiar symboliczny i można ją rozumieć jako świat, w którym obecnie żyjemy.  Pomysłem na każdą książkę są dziecięcy bohaterowie i ich rodziny, które celebrują święta religijne. Każdy tom ma swoich małych bohaterów, którym w trakcie przygotowań do święta, przydarzają się różne przygody. Jest sporo akcji, przygody, i zaskoczenia. Ponieważ każda historyjka jest inna, autorki uniknęły sztampy i schematyczności, jaka mogłaby się pojawić w tego rodzaju przedsięwzięciu.

Ilustracje Małgorzaty Piotrowskiej są - jak zwykle - znakomite, piękne kolorystycznie, zawierające mnóstwo dodatkowych historyjek, które rozbudowują tekst i dają czytelnikom możliwość dopowiadania dodatkowych wątków.

Ciekawostką jest to, że książki mają zostać przetłumaczone na pięć języków, w tym polski. 

Zapytałam Małgorzatę Piotrowską o pracę nad tym projektem.

W 2016 za cykl książek Fest og feiring  (Święta i celebrowanie) razem z  Gudny Ingebjørg Hagen zostałaś uhonorowana Brage Prisen, jedną z najważniejszych nagród literackich w Norwegii. Serdecznie gratuluję. Jury doceniło zarówno pomysł serii, jak i wykonanie, a więc tekst i twoje rysunki. Na czym polega wyjątkowość tego projektu? Czy praca nad nim była wyzwaniem?

Małgorzata Piotrowska: Seria książek o świętowaniu i świętach w różnych religiach, którą tworzyłam z Gudny to zupełnie coś innego. Ogromna praca ze stworzeniem wiarygodnego miejsca, osób, detali. Wymagała intensywnej i ścisłej współpracy z autorem i redakcją. Były różne fazy. Najpierw zostałam wybrana spośród innych ilustratorów do projektu. Potem była faza zbierania materiałów do poszczególnych świat, czyli spotkania z ludźmi z różnych kultur, którzy byli skłonni opowiadać, pokazywać zdjęcia, wpuszczać nas do swoich domów, żeby pokazać swoją kulturę. To są ludzie, którzy tu żyją są zintegrowani, funkcjonują w norweskiej kulturze, ale jednocześnie mają swoje religie, obyczaje. I trzeba to było pokazać w kontekście, że chociaż różnią nas religie to świętujemy podobnie - w radości oczekiwania, szykowania się, przygotowywania jedzenia, są bliscy, często drobne prezenty, niespodzianki. Chodziło przede wszystkim o pokazanie, jak jesteśmy wszyscy do siebie podobni. Czułam się trochę jak demiurg, bo  to ja miałam stworzyć to miejsce, tą ulicę,  na której ci wszyscy ludzie mieszkają. Stworzyć wiarygodne postaci dzieci i dorosłych, stworzyć ramę i furtkę,  która otwiera w podobny sposób każdą z książek tej serii. Potem była faza dokładnych szkiców czarno-białych z detalami, które można było dokładnie zobaczyć i ewentualnie zmieniać. Całe szczęście, bo nawet w fazie gotowych już kolorowych rysunków  zdążyło się kilka poprawek bardzo istotnych. Detale musiały być sprawdzone przez konsultantów. Po raz pierwszy w taki sposób pracowałam w takiej dyscyplinie, ale jednocześnie było to też pole do popisu, żeby okrasić to swoim humorem, coś od siebie dodać. Jako polski ilustrator mogłam dołożyć do historii z książeczki o Bożym Narodzeniu, gdzie występują dwie rodziny protestanci - Norwegowie i Polacy - katolicy, polski wigilijny stół z dodatkowym nakryciem i opowiedzieć o tym polskim zwyczaju.  Pozwoliłam sobie też na napisanie po polsku „Wesołych świat” na jednej z ilustracji. I bardzo dużo dowiedziałam się też o genezach świętowania w tych pięciu religiach. Biorąc pod uwagę, że mam już swoje lata i wielu rzeczy nie wiedziałam, są to ważne książeczki w ogólnej edukacji, w świecie,  który tak się wymieszał, tak nas podzielił, ale jednocześnie do siebie zbliżył. Musimy się poznać, zaakceptować polubić i zrozumieć.

Fest og feiring har vunnet Brageprisen 2016  i kategori åpen klasse: Sakprosa for barn og unge.   Den består av fem bøker som viser hvordan en sentral høytid fra verdensreligionene kristendom, jødedom, islam, buddhisme og hinduisme, feires av dagens småbarnsfamilier i Norge.

Vi møter fem familier som bor i samme gate. Det er en lys idé og et symbol på nåtidsverden. Vi lever i en flerkulturell verden og trenger mer flerkulturell forståelse enn noensinne. Det finnes behov for denne type bøker. Fest og feiring er et ambisiøst prosjekt som svarer på den. Jeg tror bøkene vil fungere vel så godt som samtale- og lærebøker og at de kan passe for både yngre og litt eldre barn. Bøkene gir leserne kunnskaper om sentral høytid fra verdensreligionene kristendom, jødedom, islam, buddhisme og hinduisme. Fortellinger er interessante og engasjerte med litt action, humor  og spenning. Malgorzata Piotrowskas  illustrasjoner er vakre, muntre og  detaljrike som vanlig.

Juryen sier i sin begrunnelse:
«Fest og feiring er et stort og gjennomarbeidet verk som løfter fram rikdommen i det kulturelle mangfoldet. Å fortelle om de store verdensreligionene med de største feiringene som inngangsportal er både klokt og praktisk med tanke på hverdagen i barnehager og skoler. De fem bindene er viet hver sin religion, med hver sin familie, hver sin hovedperson. De enkle historiene som faktastoffet er vevet inn i, er nøkterne, men inneholder også spenningsmomenter som er ypperlig tilpasset til de eldste barnehagebarna og de yngste skolebarna. Illustratør Piotrowska har utfoldet seg med varme farger, glade streker og komposisjoner som gjør at leseren stadig oppdager noe nytt. Bøkene fremstår estetisk som vakre overflødighetshorn med et vell av informative detaljer. Verket støtter opp om integreringsarbeid i praksis, uten at det presses på leseren. Dette kunstneriske og pedagogiske verket framstår som et resultat av et særdeles fruktbart samarbeid mellom tekstforfatter og illustratør».

Gudny Ingebjørg Hagen, Małgorzata Piotrowska, Fest og feiring, Cappelen Damm 2016.
God divali!, God hanukka!, God id!, God jul!, God vesak!
Język/språk: norweski (bokmål)/ norsk (bokmål)
Grupa wiekowa/Alder: 3-10 lat/år